21 juni 2020
Lezen: Efeziërs 1: 1-14
Lofprijzing op Vader, Zoon en Geest: alles onder één hoofd
Gemeente,
I.De brief aan de Efeziërs begint met een lofprijzing:
Gezegend zij God, de Vader van Jezus Christus, onze Heer! (1: 3)
Bij een zegening denken we in eerste instantie aan een zegen die van de God uitgaat. Het gaat me goed. Ik weet me gezegend. Maar omgekeerd kunnen wij mensen ook de Here God zegenen: goed spreken van Hem:
Zegen mijn ziel de grote naam des Heren.
Zo begint de schrijver van de brief aan de Efeziërs zijn brief. Het heeft iets van nieuwtestamentische Psalm. Een stroom van aanbidding. Compact geformuleerd. Kunstig opgebouwd. Je hebt echt wel tijd nodig om het op je in te laten werken. Ik beluister met u vanmorgen slechts enkele fragmenten. Beluisteren ja, want het heeft iets van muziek.
Maar eerst nog dit. Wat zou de apostel nu gedreven hebben om zo’n hoog gestemd lied te zingen? Er moet iets zijn waar hij vol van is, iets dat hem aangezet heeft om deze brief als geheel te schrijven. …… Dat komt hier op neer, in mijn eigen woorden: dat het in het evangelie van Jezus om echte menselijkheid gaat. En dat er alle reden is om daar ongelofelijk blij mee te zijn, omdat echte menselijkheid toch maar niet vanzelf spreekt. Het lijkt vaak maar een dun vernisje. Maar dat het evangelie een bijdrage aan de menselijkheid is, een belangrijke bijdrage zelfs. Vanuit dat grondgevoel heeft de apostel God gezegend.
II.
Drievoudig is deze zegening. Allereerst horen we dat God een plan met ons heeft:
In liefde heeft hij ons voorbestemd zijn kinderen te worden door Jezus Christus (1: 5)
God had met deze wereld een plan. Het levHhhhhhjjjjOm van deze wereld iets goeds en moois te maken. Om de macht van de zonde en het kwaad te overwinnen. Het leven van Jezus laat zien wat de Here God voor ogen stond. Wij kunnen daardoor mensen van God worden, beelddragers van Hem, zijn kinderen.
Dat plan hebben wij niet zelf bedacht. Het was er al. Zoals er zoveel dingen zijn die we niet zelf tot stand gebracht hebben. Zo hebben we ook het evangelie niet zelf uitgevonden. Zendelingen hebben het hier gebracht. Onze ouders hebben het ons hopelijk voorgeleefd. In de eeuwen voor ons heeft het evangelie de menselijkheid vorm gegeven. We geloven tenslotte niet meer in het recht van de sterkste om maar iets te noemen. En dat was er dus allemaal al.
In liefde heeft hij ons voorbestemd. Dat is wat anders dan voorgeprogrammeerd. …… Want natuurlijk doen ons eigen keuzes er wel degelijk toe. Natuurlijk kunnen wij zoeken hoe we als zijn kind zullen leven. En zo voegen we ons als het ware in in dat plan. Voorbestemd wil vooral zeggen: je bent bestemd tot iets. Je bent bestemd om als mens van God, kind van God te leven. …….
III.
Dat is het eerste fragment. Het tweede:
Hij heeft ons begenadigd in de Geliefde (1: 6)
Daarmee zegent de apostel de Here God vanwege de komst van Christus. En het doel van zijn komst is vooral dit:
Alles in de hemel en op aarde weer bijeen te brengen onder één hoofd, in de Gezalfde. (1: 8)
Dat wil dus zeggen: de hele mensheid onder het geestelijke en morele gezag van de Messias van Israël. Waarom? Omdat er in het evangelie van Christus echte menselijkheid gegeven is.
Om het met een voorbeeld toe te lichten. Het gaat deze weken veel over racisme. Dat blijkt diep geworteld te zijn in een bepaalde delen van de samenleving in Amerika. Maar we hebben in Nederland ons eigen slavernijverleden. En ook dat werkt door, veel dieper dan we soms gedacht hebben. Gekleurde mensen voelen dat. Dat het zwarte hart bij de Groenmarkt symboliseert het.
Als je daar nu tegenoverstelt dat Christus zichzelf voor anderen gegeven heeft. En het kwaad van anderen gedragen heeft. Kun je je dan boven anderen verheffen, omdat je superieur denkt te zijn….? ……Als je er vanuit gaat dat Christus alles onder zijn gezag samenbrengt zoek je eerder naar de verbinding. Dan neem je niet de verschillen tot uitgangspunt.… En dat laat gelijk de menselijkheid zien die in het evangelie zit. Die toch maar niet vanzelf spreekt…
IV.
Tenslotte, fragment 3. Dan spreekt de apostel tenslotte zijn niet-Joodse lezers aan:
Door in Christus te geloven draagt gij ook het zegel van de beloofde heilige Geest (1: 13)
Als we de heilige Geest als Gods tegenwoordigheid opvatten, kun je zeggen dat gelovigen door deze goddelijke aanwezigheid gestempeld zijn. Het doet wat in hun leven. Het doet wat in hun gedrag. Het doet wat met hun gewoonten. Ze zijn verzegeld met de heilige Geest.
Dat is nog maar een begin. Want het gaat om de hele samenleving. Maar dit begin is er. En dat zal verder doorwerken, daar is de apostel van overtuigd.
Ik denk aan een bezoek dat ik ooit met collega’ s bracht aan een klooster in de regio waar ik hiervoor predikant was, Flevoland. We bezochten de Essenburch in Hierden op de Veluwe, vlak tegen Flevoland aan. Een van de broeders vertelde over zijn orde. ‘We leven hier als heel verschillende mensen samen, zei hij. We hebben elkaar ook niet uitgekozen. En er zijn verschillende tussen de mensen. Als je met een reisgezelschap bent en de groep staat je niet zo aan, denk je: na één of twee weken ben ik er vanaf. Maar wij zijn hier een leven lang bij elkaar. Er kunnen irritaties komen. Soms komt het er ook uit en moet het bijgelegd worden. Want je bidt samen en je viert samen de eucharistie en dat betekent: ondanks verschillen accepteer ik je en aanvaard je als medebroeder.’
Hij zei: ‘Zo willen wij een teken zijn dat je als verschillende mensen toch samen kunt leven en een groep kunt vormen. En dat is belangrijk voor de hele samenleving.’
Dat is het samenbrengen waar de brief onder Efeziërs op doelt. Verbindend. Dragend. Ook getekend door het kruis. Getekend door de liefde van Christus. En dat is van betekenis voor de hele samenleving.
Ik hoop dat we vanmorgen – met de voorbeelden die ik noemde – van binnenuit contact gehad hebben met deze drievoudige zegening van God, Vader, Zoon en Geest. Zodat ook wij kunnen zeggen:
Zegen, mijn ziel, de grote naam des Heren.
AMEN
Welkom
*Stil gebed, Bemoediging, Drempelgebed * Psalm 72: 1
Smeekgebed Lied 217: 1, 2 (orgel), 5
Gebed om de heilige Geest
Inleiding
Schriftlezing Efeziërs 1: 1-14 Lied 705: 1, 2
Uitleg en verkondiging Lied 705: 3
Gedachtenis Adriana Josiasse
Dankgebed en voorbeden Lied 368G
Mededelingen *Psalm 72: 7
*Zegen